2x MG FF/M -geliştirilmiş 20 mm MG FF top- kullanan FW 190 A-4 

1930’ların ortalarında, Alman Luftwaffe İsveç Oerlikon FF’in temel alındığı yeni bir tür otomatik topu teslim almaya başladı (20mm top MG FF). Tüfek kalibreli makineli silahlarla karşılaştırıldığında bu top, uçak silahlarının etkinliği bakımından son derece belirgin bir atılımdı öyle ki büyük mermiler verilen hasarı artıran patlayıcı dolgu içerebiliyordu. Sıradan yüksek patlayıcılı top mermileri tahrip edici etkiyi çarpma anında fişek kovanının parçalanıp hedefe parçacıklar saçmasıyla meydana getirir. Bu parçacıklar eski uçaklar için ölümcüldür, tahtadan imal edilmiş ve bezle kaplanmışlardır ancak parçacıklar tamamı metal uçaklar için daha az tesirlidir. Alman Havacılık Bakanlığı Teknik Bürosu (Reichsluftministerium (RLM), patlayıcı 20 mm’lik cephaneleri tahrip etme potansiyellerine göre bir dizi teste tabi tutmuştu ve sonuçlar tatmin edici değildi. Standart patlayıcı fişekler yeterince etkili görünmüyordu çünkü parçacıklar genellikle uçakların dış metal kabuğunu delselerde kontrol yüzeylerine ve yapısal bütünlüğüne etki edemiyordu. 1937’de RLM, bu denemelerin bir sonucu olarak parçacık tesiri yerine patlama kuvveti artırılmış yeni 20mm’lik top mermilerinin geliştirilmesini emretti.

30mm Mk 103 toplu Hs 129

Bu geliştirmenin neticesi Minengeschoß (namı diğer “mayın fişeği) olarak isimlendirilen yeni bir mermi türüydü. Sıradan fişekler dökümdü ve YP (Yüksek Patlayıcı / High Explosive – HE) dolgu yivi fişeğin içine sonradan açılıyordu. Bunun yerine Minengeschoß fişekleri yüksek kaliteli çekme sacdan yapılıyordu ve çok daha ince cidarlı olmasına rağmen yapısal bütünlükten de ödün vermiyordu. Bu durum, parçacık tesirini önemli ölçüde azaltıyordu ama aynı zamanda daha fazla patlayıcı dolgunun eklenmesine izin veriyordu. Normal 20mm’lik Minengeschoß fişekleri 18 ila 20gr PETN patlayıcı dolguya sahipken diğer milletlerin tipik modern 20mm’lik fişekleri ancak 6 ila 10 gr patlayıcı içeriyordu. Ayrıca yükseltilmiş patlayıcı etkisi faklı bir fünyenin monte edilmesini gerektiriyordu. Eğer sıradan çarpışma fünyesi kullanılsaydı, patlamanın kuvvetinin büyük kısmı çevreleyen havada kaybolacaktı bu da tahribat etkisini belirgin bir şekilde azaltıyordu. Minengeschoß fişekleri, hedefin dış kaplamasından patlamadan geçtikten sonra merminin üçte ikisinin dış çeperden girdiği sırada patlayıcının ateşlenmesine imkân veren gecikmeli bir fünyeye sahipti. Büyük miktarda YP (HE) dolgusunun peşi sıra patlaması sonrasında hedefin iskelet yapısında büyük delikler oluşturarak hedefin aerodinamiğini ve kontrollerini ciddi şekilde etkileyerek kelimenin tam anlamıyla parçaların kopmasına neden oluyordu. Buna ek olarak, atış hızı yeterli olduğunda bir diğer Minengeschoß fişeği, önceki merminin açtığı delikten girerek hedef uçağın iskeletinde daha da derinde patlayıp tahribatı artırarak hedefin yapısal bütünlüğünü bozuyordu. Bu durum özellikle dakikada 750 mermi atış hızı olan MG 151/20 otomatik top için geçerliydi ve saniyede 12 mermiye kadar ateş edebiliyordu. Böylece bu silah sadece bir avuç isabetle kanatları kopartabiliyor veya kontrol yüzeylerini, kablolarını ciddi bir biçimde tahrip edebiliyordu. Minengeschoß fişekleri özellikle yakıt depolarına karşı etkiliydi, onları yırtıp açıyor ve çoğu zaman aşırı yanıcı uçak yakıtını ateşe veriyordu.

30mm Mk 108 top

Minengeschoß fişekleri kısa zamanda mevcut bütün Alman 20mm’lik topları için standart yüksek patlayıcılı cephane olarak duyuruldu. Bu yeni mayın fişeklerini ateş edebilmek için MG FF topunun tepki düzeneğinde bazı değişikliklerin yapılmasına gerek duyuldu zira Minengeschoß fişekleri standart fişeklerden daha hafifti. Değiştirilen MG FF silahları MG FF/M olarak markalandı ve Bf 109 E-4 ve Bf 110 C-4 avcı uçaklarına 1940 yazından itibaren monte edilmeye başlandı. Bunu takiben MG 151/20 topu MG FF topunun yerini almaya başladığında Minengeschoß fişekleri bu yeni silahlar için de geliştirilmeye başlandı. Yüksek tahrip gücü olan cephane nispeten yüksek atış hızı ile birleştiğinde çok etkili bir savaş uçağı silahı halini aldı. Amerikan B-17 ağır bombardıman uçakları ile çarpışmalarda, Almanlar tarafından hesaplandığı üzere arkadan atışlarda 15 ila 20 tam isabet (tek bir toptan bir saniyenin biraz üstünde yapılan atış) ve önden yapılan saldırılarda sadece 4-5 fişek bir B-17’yi imha etmeye yeterliydi. MG 151/20 mayın fişeklerinin ölümcül etkisi çoklu topların monte edilmesi ile daha da artırıldı, örneğin Fw 190 savaş uçağının bu silah için tahsis edilmiş versiyonu altı adete kadar MG 151/20 topu taşıyabiliyordu (War Thunder’da bahsi geçen bu versiyonlardan Fw 190 A-5/U2’da dört adet MG 151/20 topunu silah kapsülleri vasıtası ile ilave etme seçeneği mevcuttur).

MK 108 veya MK 203 gibi 30 mm’lik otomatik toplar piyasaya çıktığında bu büyük silahlar için Minengeschoß fişekleri üretildi. Hakikaten bu fişeklerin muazzam patlayıcı yükleri vardı. Orijinal küt-burunlu 30 mm Minengeschoß Ausf.A fişekleri yıkıcı etkiyi artıran patlayıcı altıgen tabana sahip 85gr PETN patlayıcısı içeriyordu. Akıcı 30mm’lik Ausf.C Minengeschoß fişekleri 72 gr’lık daha az dolgu içeriyordu ancak bu yine de son derece yüksek bir miktardı. Bir karşılaştırma yapacak olursak A-10 Thunderbolt’ta bulunan modern GAU-8 mitralyözü için kullanılan PGU-13/B yüksek patlayıcı yanıcı mermiler sadece 58 gr dolgu içerir. Doğal olarak tam dolu yüksek patlayıcı hedef üzerinde yıkıcı etkiye neden oluyordu. Çoğu zaman yalnızca 3-4 isabet ağır bir bombardıman uçağını indirmeye yeterliyken sadece tek bir mermi bir savaş uçağını imha etmeye kâfiydi.

Mk 103 topun şeması

Zaman içerisinde daha büyük Minengeschoß mermileri bile geliştirildi. Ju 87 G-serisi ve Hs 129 taarruz uçaklarında bulunan BK 37mm kalibreli 3.7 silahı neredeyse 220 gr PETN patlayıcı taşıyan mayın fişeklerini kullanabiliyorken BK 5 topu için (örneğin War Thunder’da mevcut olan Me 410 A-1/U4’de kullanılan) 50x420R mm’lik cephanenin tek bir mermisi ağır bir bombardıman uçağını indirmeye rahat rahat yetecek 350gr’a kadar PETN patlayıcı içerebiliyordu.

Savaş sonrasında birçok ülke Alman Minengeschoß cephanesinden ilham aldılar ve gelecekteki silah geliştirmeleri için bu konseptten faydalandılar. O zamanlar cephane olarak oldukça benzer fişekler İngiliz ADEN 30 mm otomatik topları ya da aynı kalibredeki Fransız DEFA toplarında bulunuyordu. War Thunder’da, Minengeschoß fişeklerini kendiniz de test edebilirsiniz zira geniş bir yelpaze oluşturan yanıcı mermi, zırh delici ya da yüksek patlayıcılı izli mermi beraberinde Alman savaş uçaklarının cephane kemerlerinde sıkça bulunmaktadırlar.

Yazar: Jan “RayPall“ Kozák