Pod koniec XVIII wieku w naszym kraju źle się działo – król nie posiadał realnej władzy, stan niegdyś potężnej armii był katastrofalny, piętrzyły się problemy gospodarcze i polityczne. Szlachta skutecznie blokowała wszelkie próby reform ograniczających jej „złotą wolność” stosując zasadę liberum veto, co pozwalało każdemu posłowi na zerwanie Sejmu i odrzucenie wszystkich jego postanowień. Na domiar złego, w 1772 r. nasi sąsiedzi dokonali pierwszego rozbioru Rzeczypospolitej, wykorzystując panującą w niej anarchię.

Znaleźli się jednak patrioci, którzy postanowili, że stan taki nie może trwać wiecznie. W 1788 r. rozpoczął się Sejm Wielki, którego działalność ukoronowana została 3 maja 1791 r., kiedy to dzięki staraniom m.in króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, Ignacego Potockiego, czy Hugona Kołłątaja została uchwalona Konstytucja, pierwsza w Europie (a druga na świecie, po Stanach Zjednoczonych) ustawa tego typu. Wielcy filozofowie doby Oświecenia, absolutystyczni monarchowie i politycy państw europejskich przecierali oczy ze zdumienia, że dotychczas słaba i zależna od państw ościennych Rzeczpospolita potrafiła wydać tak mądre innowacyjne prawo, które miało poprawić jej sytuację tak wewnętrzną, jak i na arenie międzynarodowej, przyznając przy tym wiele swobód obywatelom.

Był to bowiem nowoczesny, zgodny z duchem Oświecenia akt prawny, który przewidywał m.in. modernizację i powiększenie armii, zlikwidował liberum veto oraz wybór króla poprzez elekcję, wprowadził też trójpodział władzy. Istotne stało się także przyznanie większych praw mieszczanom i chłopom oraz połączenie Polski i Litwy w jedno państwo unitarne.

Chociaż Konstytucja 3 Maja została stosunkowo szybko zniesiona na skutek działań opozycji magnackiej (tzw. Targowiczan) oraz interwencji zewnętrznych, to stała się ona prawdziwą dumą dla każdego Polaka. Wielokrotnie odnoszono się do jej ideałów podczas ciężkich dla nas czasów wojen i niewoli. Konstytucja stała się symbolem miłości do ojczyzny, dawała nadzieję nawet wówczas, gdy wydawało się, że Polska na zawsze zniknie z mapy świata. Nic więc dziwnego, że ten akt prawny sprzed 225 lat wciąż jest bardzo ważny w polskiej kulturze i tradycji, a dzień jego uchwalenia jest naszym narodowym świętem, podczas którego wspominamy tych, którzy przyczynili się do jej powstania, oraz tych, którzy pracowali, walczyli i ginęli dla wolności i dobrobytu Polski.

O Autorze:

Mateusz Żurek, Polski Dział Historyczny War Thunder Student Prawa w krakowskiej Akademii im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego. W wolnym czasie pisze wiersze, gra na gitarze, miłuje się w starym, polskim rocku i skleja modele. Historią interesuje się od najmłodszych lat, szczególnie w zakresie wojskowości, a także problematyki społecznej starożytnego świata, przez sarmacką Polskę po czasy nowożytne.

---

Polski Zespół War Thunder,