Sergei Dolgushin'in La-7'si, 2 x 20mm ShVAK toplu premium uçak, Gaijin.Net Mağazasından satın alınabilir

T-60 hafif tankı, Kubinka Müzesi.

ShVAK (Shpitalnyi-Vladimirov Aviatsionnyj Krupnokaliberny, yada Türkçesiyle “Shpitalny-Vladimirov Uçaklar için Büyük Kalibre” kısaltması), İkinci Dünya Savaşında en sık kullanılan Sovyet 20 mm topudur.Kökenleri 1931 yılına, Sovyet hükümetinin, yeni üretilen 12,7x108 mm (0.5") fişekleri temel alınarak uçaklar için büyük kalibre silahlar üretilmesi emri vermesine dayanır. Boris Shpitalniy ve Semyon Vladimirov bu emre ShKAS 7.62 mm (0.3") makineli tüfeğinin ateşleme mekanizmasını değiştirerek ve mermi boyutunu büyüterek karşılık verdi - her şey bittiğinde ShVAK standartlaştırılmış 12.7x108 mm tabanlı fişekleri kullanmıyordu çünkü ateşleme mekanizması kovansız mermilerin kullanılması için uygun değildi, bu yüzden fişeklerin kaplamalı versiyonlarının üretilmesi gerekiyordu ve 12.7x108R isimli fişekler üretildi. Sonuç olarak silahın seri üretimi 1935 yılında başladı ancak kısa süre sonra silahın bir çok sorunu olduğu fark edildi. Oldukça karmaşık bir yapısı vardı ve çok fazla hareketli parçaya sahipti, bu yüzden üretilmesi çok pahalıya mal oluyordu ve çok fazla mekanik hata ile karşılaşılıyordu. En büyük sorun ise yukarıda bahsedilen standart dışı mühimmatın lojistik sıkıntılarıydı. Bu silahtan 100'den daha az sayıda üretildi ve 1935 yılında üretim durduruldu. Ancak daha sonra 1936 yılında bu silah, 20*99R fişekler kullanan daha büyük ve yeni bir ShVAK topu tasarlanmasına öncülük etti.

Sonuçta ortaya çıkan 20 mm ShVAK; gaz ile çalışan, ayrılan mühimmat kemerleri ile beslenen bir otomatik toptu. ShKAS makineli tüfeğinden kalma oldukça sıra dışı bir besleme kafesine sistemine sahipti, bu sistem döner bir tambur mekanizmasından oluşuyordu ve 11 mermiyi simültane olarak tutuyordu. Besleme kafesinin amacı mermileri kemerden sorunsuz bir şekilde çıkarmak ve fırlatmaya hazır hale getirmekti, bu sayede diğer silahlarda görülen ve atış hızının azalmasına ve magazin kilitlenmelerine sebep olan sert sarsıntıların önüne geçildi. Versiyona bağlı olmakla birlikte atış hızı dakikada 700 - 800 mermi arasında değişirken namlu çıkış hızı 790 m/s (2592 ft/s) seviyelerine kadar yükselebiliyordu. Genellikle silah, 120 yada 180 mermili kemerler ile besleniyordu.

Topun, MK, KP, TP ve SP olarak isimlendirilen dört versiyonu üretildi ve bu versiyonlar birbirinden atış hızı ve namlu uzunluğu ile ayrılıyordu. MP (yada TNSh) tanklar için olan versiyonuydu ve T-38 ve T-60 hafif tanklarında (ileride War Thunder'a eklenecek) kullanıldı. KP, kanatlara takılan silahlar için olan versiyondu, Polikarpov I-16 Type 28 ve erken Ilyushin IL-2 Shturmovik (her ikisi de oyunda mevcut) versiyonları gibi bazı uçaklarda kullanıldı. Bombardıman uçağı taretlerinde kullanılan esnek tasarımlar ise TP olarak isimlendirildi, Yermolayev Yer-2 ağır bombardıman uçağının geç versiyonlarının üst taretlerinde kullanıldı. En yaygın kullanılanı ise SP isimli, senkronizasyon kasnağı taşıyan versiyonuydu. Bu versiyon avcı uçaklarında, gövde üzerine konulan ve pervanenin arasından ateş eden silahlarda (Lavockin La-5/La-7 gibi avcılarda ki) ve motorun silindir banklarının arasına(Yakovlev avcıları gibi) sabitlenerek kullanıldı.

20 mm ShVAK mermilerinin isabeti sonrası bir Bf-109 kanadı.

ShVAK İkinci Dünya Savaşı sırasında birbirinden farklı farklı mühimmat çeşitleri kullandı. Standart yüksek patlayıcı yanıcı etkili mermi (HEI) Oz olarak adlandırıldı, bu merminin izli versiyonuna OZT adı verildi. Alternatif olarak OF, yüksek patlayıcı parçacık etkiili mermi (HE-F) ve OFZ, yanıcı etkili yüksek patlayıcı parçacık etkili mermi de (HEI-F) kullanıldı. Zırh delici mermilere baktığımızda ise standart zırh delici yanıcı (API) mermiler BZ olarak isimlendirildi, izli versiyonuna (API-T) ise BZT denildi. Bu mermiler 24 mm (0.945") zırhı 100 metre (328 feet) mesafeden delebiliyordu. Bazı kaynaklarda tank versiyonu olan TNSh silahı için kompozit zırh delici sert mermilerin (APCR) geliştirildiği geçer. Tungsten karbür çekirdekli bu mermiler PzKpfw III ve PzKpfw IV orta tanklarının zırlarını 350 metreye kadar mesafelerden delebilmesi ön görülmekteydi..

Shvak kendisini basit ama etkili bir silah olarak kanıtladı ve İkinci Dünya Savaşı boyunca hizmette kaldı. 100 000'den fazla silah üretildi. Üretim savaştan sonra kısa bir süre daha sonra devam etti ancak ShVAK, aynı namlu çıkış hızına ve atış oranına sahip ancak çok daha hafif Beresin B-20 topu ile değiştirildi.

Yazar: Jan “RayPall” Kozák