Wykwalifikowany pilot i inspirujący innych lider, Johannes Steinhoff, był jednym z największych ekspertów Luftwaffe podczas II Wojny Światowej. Jednak w obliczu ogromnych przeciwności i trudnych wyzwań oraz traumy związanej z urazami, jakich doznał, wykorzystał swą wiedzę i umiejętności w odbudowie sił powietrznych swojego narodu, pracując nad pojednaniem z zachodnimi sojusznikami i tym samym stał się legendą Bundeswehry. Urodzony we wrześniu 1913 roku Johannes Steinhoff był jednym z pięciorga dzieci w swojej rodzinie. Dorastał w Bottendorf w Turyngii w środkowych Niemczech, a jego ojciec był pracownikiem młyna. Jako młodzieniec uczył się języków obcych w klasztornej szkole, a następnie studiował filologię na uniwersytecie w Jenie po to, by w przyszłości zostać nauczycielem. Jako student był aktywnym uczestnikiem popularnej wówczas menzury — sztuki szermierki. Ze względów finansowych nie był jednak w stanie rozwijać swojej kariery w środowisku akademickim i został zmuszony do porzucenia studiów, co doprowadziło do tego, że wstąpił do Kriegsmarine jako kadet marynarki w 1934 roku.

Wykazawszy zainteresowanie lotnictwem, w 1936 roku Steinhoff został przeniesiony do zreorganizowanej gałęzi sił zbrojnych — Luftwaffe — rozpoczynając szkolenie na pilota. Uczestnicząc w nim, odsłonił swoje zdolności pilotażowe i został wybrany do prowadzenia w walce myśliwców jednomiejscowych. Po ukończeniu szkolenia przydzielono go do jednostki JG 26, na której wyposażeniu znajdowały się nowoczesne i śmiertelnie niebezpieczne dla wroga samoloty Bf 109 E-1. Podczas niemieckiej inwazji na Polskę we wrześniu 1939 roku duża część jednostek myśliwskich Luftwaffe trzymana była w rezerwie. Nie inaczej było z większością załóg JG 26. Dlatego też Steinhoff wkroczył do walki dopiero w zimie 1939 roku, gdy, został przydzielony do przechwytywania formacji Wellingtonów wysyłanych przez dowództwo bombowe RAF do atakowania niemieckiej floty w okolicach Wilhelmshaven. Steinhoff podczas swojego pierwszego wylotu zestrzelił jeden bombowiec. Niedługo później poprawił ten wyczyn, strącając dwa kolejne podczas jednej misji bojowej.

W lutym 1940 roku Steinhoff został przeniesiony do jednostki 4/JG 52 i wziął udział w bitwie o Francję oraz w bitwie o Anglię. Dowodził eskadrą, w której szeregach służył legendarny pilot Hans-Joachim Marseille opisywany przez Johannesa jako fenomenalny pilot myśliwca bardziej jednak zainteresowany dziewczętami. Jego nocne eskapady i późne powroty do jednostki były przyczyną „uziemienia” i odsunięcia od walk. W powojennych wywiadach opublikowanych na stronach HistoryNet w 2006 roku Steinhoff wypowiadał się z wielkim szacunkiem i podziwem na temat pilotów każdego narodu, z którymi przyszło mu walczyć, ale to Brytyjczyków określał mianem najtwardszych, najodważniejszych i najlepszych, z jakimi przyszło mu się zmierzyć — równych pod względem umiejętności bojowych, co powodowało olbrzymie straty po obu stronach. Sam Steinhoff również został zestrzelony. Krytykował ponadto decyzje Göringa i uważał je za kluczowy powód porażki w osiągnięciu przewagi powietrznej Luftwaffe nad Anglią oraz otwarcie wyrażał swój wstręt do dowódcy niemieckiego lotnictwa wojskowego.

Z sześcioma zwycięstwami na koncie pod koniec bitwy o Anglię Steinhoff stał się szanowanym pilotem, popularnym wśród adeptów awiacji ze względu na ogromną ilość czasu i wysiłku poświęconego szkoleniu i wspieraniu mniej doświadczonych kolegów. Czerwiec 1941 roku przyniósł kolejne zmiany. JG 52 wzięło kluczowy udział w Operacji Barbarossa — inwazji na Związek Radziecki. Już w pierwszym miesiącu trwania kampanii Steinhoff zestrzelił 28 wrogich maszyn, a w sierpniu po zestrzeleniu łącznie 35 samolotów został odznaczony Krzyżem Rycerskim Krzyża Żelaznego. Jego powojenne komentarze na temat radzieckich pilotów również zawierały w sobie wiele taktu. Opisywał ich jako zdyscyplinowanych i posłusznych, a pilotów jednostek gwardyjskich uważał za jednych z najlepszych na świecie. Jednak na froncie wschodnim Steinhoff zderzył się z rzeczywistością o wiele brutalniejszą niż na Zachodzie. Sroga rosyjska zima również miała kluczowy wpływ na porażkę Luftwaffe w operacji przeciw Związkowi Radzieckiemu.

W lutym 1942 roku już w stopniu kapitana Steinhoff objął dowództwo nad jednostką II/JG 52. W sierpniu zestrzelił setny samolot wroga, a w lutym 1943 roku miał już na koncie zdumiewającą liczbę 150 zwycięstw. W marcu tego samego roku otrzymał awans na pułkownika lotnictwa w JG 77 i po dwóch latach walk na froncie wschodnim został wysłany do walki na teatrze Morza Śródziemnego. Starcia wcale nie były mniej zacięte i po przejęciu dowództwa nad nową jednostką już podczas pierwszego lotu bojowego, którego celem było przechwycenie formacji bombowców B-24, został zestrzelony przez Spitfire'a. Tego dnia Steinhoff po raz pierwszy zabrał ze sobą spadochron. Dotychczas starał się usiąść uszkodzonym samolotem na ziemi.

W konfrontacji z siłami amerykańskimi znalazł nowe wyzwania, z którymi musiał się zmierzyć.  Uznał, że maszyny zza oceanu są znacznie lepsze od maszyn przeciwników, z którym walczył dotychczas. Za najtrudniejszego rywala wśród myśliwców uznał P-38 Lightninga, a najtwardszym orzechem do zgryzienia stał się dla niego B-17. W lipcu 1944 roku Steinhoff został zgłoszony do odznaczenia Krzyżem Rycerskim Krzyża Żelaznego z Liśćmi Dębu i Mieczami, a w październiku został przydzielony do jednostki Kommando Nowotny, gdzie miał wnieść do zespołu pilotów swoją wiedzę celem rozwijania taktyk walki nowym myśliwcem Me 262. W grudniu 1944 roku objął dowództwo nad JG 7, lecz jego nowa jednostka poniosła dotkliwe straty podczas operacji Bodenplatte — ostatniej próby demonstracji siły Luftwaffe wobec postępów aliantów.

Na początku roku 1945 Oberst Steinhoff znalazł się w grupie kilku wysokich rangą oficerów Luftwaffe oskarżonych o bunt za jawną krytykę niekompetentnego dowództwa. Odsunięto go od dowodzenia jednostką i wysłano do Włoch, jednak wkrótce wrócił za stery Me 262, by służyć u boku Adolfa Gallanda w JV 44. 18 kwietnia podczas startu do misji, mającej na celu przechwycenie amerykańskich bombowców, Me 262 Steinhoffa wpadł w źle naprawiony lej na pasie startowym i stracił lewe koło. Myśliwiec rozbił się na końcu pasa, a jego 24 rakiety R4M eksplodowały, powodując pożar, który poważnie ranił pilota. Wojna dla niego się zakończyła. Mimo 70 operacji plastycznych w ciągu wielu lat twarz Steinhoffa pozostała zniekształcona.

Spędziwszy dwa lata w szpitalu, nie poddał się. Dołączył do powojennego Luftwaffe i otrzymał awans do stopnia generała, zostając szefem sztabu Luftwaffe w 1966 roku i przewodniczącym Komitetu Wojskowego NATO w 1971 roku. Przede wszystkim pozostał lojalny wobec podległych mu ludzi. Wprowadził nowy system szkolenia dla pilotów samolotów odrzutowych, będący następstwem niedopuszczalnie dużej liczby wypadków samolotów F-104 Starfighter.
 W 1985 roku prezydent USA, Ronald Reagan, w ramach obchodów 40. rocznicy zwycięstwa w Europie odwiedził cmentarz Kolmeshöhe w Niemczech. Nie obyło się bez kontrowersji, bowiem wyszło na jaw, że spoczywa na nim wielu członków Waffen-SS. By załagodzić sytuację, prezydent najpierw wziął udział w uroczystościach w obozie koncentracyjnym w Bergen-Belsen. Steinhoff był jedną z osób towarzyszących Reaganowi. Stojąc na baczność przed ścianą pamięci podczas składania pamiątkowego wieńca, zwrócił się do amerykańskich delegatów z wyciągniętą do uścisku dłonią. Gest został przyjęty przez Reagana.

Johannes Steinhoff zmarł w lutym 1994 roku w wieku 80 lat. Na swoim koncie miał 176 zwycięstw powietrznych, w tym 7 za sterami myśliwców odrzutowych. Sam został zestrzelony 12 razy. Po wypadku poświęcił się pracy nad poprawą stosunków swojego kraju z byłymi wrogami. Został zapamiętany jako szczery i współczujący człowiek. 

O autorze

Mark Barber, Konsultant Historyczny War Thunder Mark Barber jest pilotem Brytyjskiej Royal Navy. Jego pierwsza książka została opublikowana przez Osprey Publishing w 2008 roku, następnie napisał kilka tytułów dla Ospray i publikacji dla kilku magazynów, takich jak Brytyjski topowy magazyn poświęcony tematyce lotnictwa FlyPast. Jego główne dziedziny zainteresowań to Brytyjskie Lotnictwo Morskie podczas I i II Wojny Światowej oraz Dowództwo Myśliwskie RAF podczas II Wojny Światowej. Obecnie współpracuje z Gaijin jako konsultant historyczny, wspomagając funkcjonowanie Sekcji Historycznej War Thundera (forum) oraz rubryki As Miesiąca.

Chcesz dowiedzieć się więcej o innych postaciach? Odwiedź nasze Profile Asów na stronie!

Zespół War Thunder