Pierwsze obchody Święta Lotnictwa Polskiego odbyły się 5 listopada 1919 r., równo w rok od dnia, w którym por. pil. Janusz Bastyr i por. obs. Janusz de Beaurain wystartowali z leżącej nieopodal Lwowa Lewandówki, by ostrzelać i obrzucić niewielkimi bombami wojska ukraińskie. Ich lot dwupłatowym samolotem Hansa-Brandenburg C.I zapoczątkował historię naszego lotnictwa wojskowego.

Choć lotnictwo szybko zyskiwało popularność w odrodzonej Polsce, to prawdziwa fala entuzjazmu dla pilotów i ich podniebnych wyczynów wybuchła po spektakularnym triumfie RWD-6 Franciszka Żwirki i Stanisława Wigury w Międzynarodowych Zawodach Samolotów Turystycznych Challenge 1932. Wówczas również, na rozkaz Józefa Piłsudskiego zmieniono datę święta na 11 listopada. Data ta zbiegła się także z odsłonięciem w Warszawie Pomnika Lotnika. Został on co prawda zniszczony przez Niemców podczas wojny, lecz w 1967 r. dokonano jego rekonstrukcji i dziś można zobaczyć go na skrzyżowaniu ul. Wawelskiej z ul. Żwirki i Wigury.

Powojenna zmiana ustroju Polski przyniosła również zmianę dnia Święta Lotnictwa Polskiego – pierwszy raz odbyło się 1 września 1945 r. Co ciekawe, w odezwie skierowanej do narodu komunistyczne władze chciały zdeprecjonować wysiłek obrońców polskiego nieba z września 1939 r., pisząc, że: „Nieliczne, przeważnie przestarzałych typów aparaty, zniszczone zostały na lotniskach, lub wpadły w ręce niemieckie, nie wyleciawszy w powietrze”.

Od 1950 r. obchody przełożono na 23 sierpnia, w rocznicę chrztu bojowego 1. Pułku Lotnictwa Myśliwskiego „Warszawa”, który sześć lat wcześniej wyruszył, by osłaniać radzieckie samoloty szturmowe atakujące z przyczółka warecko-magnuszewskiego. Taka data Święta Lotnictwa Polskiego miała pokazać wkład pilotów Ludowego Wojska Polskiego w ostateczne zwycięstwo nad Niemcami oraz polsko – radzieckie braterstwo broni (nasi myśliwcy latali samolotami Jak-1). Po upadku komunizmu dokonała się ostateczna zmiana daty święta – od 1993 r. obchodzimy je 28 sierpnia, w rocznicę zwycięstwa Żwirki i Wigury na zawodach Challenge 1932. Jest to nie tylko upamiętnienie niezwykłych wyczynów polskich lotników, którzy dawali z siebie wszystko podczas tych prestiżowych zawodów, czy bohaterskich pilotów walczących pod znakiem biało-czerwonej szachownicy w II wojnie światowej. Dziś jest to wspólne święto lotnictwa wojskowego, cywilnego i całego przemysłu lotniczego.

Tym ludziom, którzy z wielką pasją badali kolejne zagadnienia awiacji, często poświęcając życie i robią to do dziś, oddajemy wielki szacunek i hołd. 

O Autorze:

Mateusz Żurek, Polski Dział Historyczny War Thunder Student Prawa w krakowskiej Akademii im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego. W wolnym czasie piszę wiersze, gra na gitarze, miłuje się w starym, polskim rocku i skleja modele. Historią interesuję się od najmłodszych lat, szczególnie w zakresie wojskowości, a także problematyki społecznej starożytnego świata, przez sarmacką Polskę po czasy nowożytne.